De Keltische Mythologie

ROLLESTON, T.W.; COTTEREL, Arthur
De Keltische Mythologie
Rebo Productions, Lisse, 1995
[ISBN 9036609887 (Worldcat, Wikipedia)]

Oorspronkelijke titel:
The Illustrated Guide to Celtic Mythology,
Studio Ed., London, 1993

Notities

Het begrip Geiss of Geissi (vgl. totem, tabu, fetish)

In de Irish Dictionary van Dineen wordt het begrip gedefinieerd als "een verplichting, bezwering of taboe, een magisch gebod of verbod dat bij overtreding zou leiden tot tegenspoed of zelfs de dood".

Vb. p. 49: Het verbod om vogels te jagen omdat de oorsprong van zijn familie des geboorte (Conary) mythisch verklaard wordt uit de gemeenschap van de oppergod in de gedaante van een zwaan met een stervelinge. (vgl. Grieken)

Vb. p. 59: Voor zijn vertrek uit het land der Schaduwen gaf Cuchulain Aifa een gouden ring. Als ze van hem een zoon zou krijgen, moest hij zijn vader in Erin komen opzoeken zodra de ring om zijn vinger zou passen. Ook zei Cuchulain: "Vertel hem dat het geiss voor hem is om zich nooit bekend te maken, nooit voor iemand opzij te gaan en nooit een gevecht te weigeren."

Vb. p. 60: Cuchulain trok naar de zonen van Nechtan van wie werd gezegd dat ze meer mannen van Ulster hebben gedood dan er thans nog leven. Op het grasveld voor hun fort stond een stenen zuil met een opschrift dat het geiss was voor eenieder die wapens mocht dragen, om te vertrekken zonder een van de fortbewoners tot een tweegevecht te hebben uitgedaagd.

Vb. p. 64: Baruch nodigde Fergus uit voor een feestmaal. Fergus weigert aanvankelijk omdat hij Deirdre en Usna's zonen veilig moet begeleiden naar Emain Macha. "Maar je moet vanavond hier blijven" had Baruch gezegd "want het is geiss om een maaltijd te weigeren" Fergus durfde zijn geiss niet schenden.

Vb. p. 67: Fergus plantte een vierkantige vork waarop de hoofden van Maev's verkenners gespietst waren in een voorde bij de plek Athgowla en verklaarde aan Maev's krijgers die er aankwamen dat een geiss op hen rustte dat ze de voorde pas mochten oversteken als een van hen de stok eruit had getrokken zoals hij erin was gedreven, met de vingertoppen van één hand.

Vb. p. 86: Grania schonk het gezelschap een slaapdrankje, behalve aan de aanvoerders van de Fianna. Toen het drankje zijn werk had gedaan, zei ze: "Ik leg je de geiss op, o' Dermot, om mij vanavond Tara uit te voeren. Zo ontkwam Grania aan een gearrangeerd huwelijk met Finn Mac Cumhal, nu een oud en verzwakt krijger, want Dermot mocht zijn geiss niet schenden.

Vb. p. 88: Dermot stond onder geiss om niet op zwijnen te jagen.

Geiss kent dus drie grote types; deze gebaseerd op eem totemdier (de personele), de territoriale en de conventionele.

 zie ook:

• ROLLESTON, T.W., Keltische Mythen en Legenden
• MATTHEWS, Caitlin, De Mysterieuze Wereld der Kelten, Atrium
  Dit boek noemt het begrip geas, geasa