A System of Mineralogy

DANA, James Dwight
A System of Mineralogy
Descriptive Mineralogy comprising the most recent discoveries
John Wiley and Son, Publishers, New York, 1837; Fifth Edition, 1868
Digitized by Google

• [A System of Mineralogy (Fifth Edition 1868)]

• Wikipedia:James_Dwight_Dana (1813-1895)
• Wikipedia:Classificatie_van_Strunz
• [Classificatie van Mineralen] in Gea, Vol. 17, nr. 3, p. 102

Websites:

• [Dana Classification]
• [Mineral Classification, An Organizational Necessity]
• [Mineralienatlas Lexikon - Chapter Mineral Classification]

Het is Dana's verdienste om een indeling van het mineralenrijk, gebaseerd op de chemische samenstelling van de mineralen, gezaghebbend te maken door zijn derde editie van zijn 'System of Mineralogy' van 1850 daarop te baseren. De indeling was eerder voorgesteld door de Zweedse chemicus Berzelius en is gebaseerd op het anion of het zuurrestion zoals bvb. SiO4 in de chemische formule van het mineraal. Voordien werden mineralen gerangschikt op basis van fysische of morfologische eigenschappen zoals bvb. in de classificatie van de Duitse mineraloog Werner (1817). In navolging van het 'Systema Natura' (1735) van Linnaeus, dat een classificatie van de drie rijken, nl. de dierenwereld, de plantenwereld en het mineralenrijk uitwerkte, werd getracht een vierledige taxonomie aan te houden van Klassen, Ordes, Geslachten en Soorten, in Dana's classificatie aangeduid als Afdelingen, Reeksen, Groepen en Specimens. Merk op dat Dana in zijn andere werken over mineralogie een chemische indeling uitwerkte, die zich baseert op het kation of metaalion, eerder dan op de aniongroepen.
Na de ontdekking van de röntgenstralen in 1895 kon men vanaf het begin van de twintigste eeuw de inwendige kristalstructuur van mineralen bepalen met behulp van een techniek die [röntgendiffractie] wordt genoemd. In 1941 werd op basis daarvan door de Duitse mineraloog Strunz de kristalchemische classificatie van mineralen als systeem voorgesteld.
De classificaties van Dana en Strunz zijn nauw verwant en gebaseerd op de aniongroepen, enkel de indeling en numerieke volgorde der klassen en groepen verschilt. De indeling van Dana wordt nog vaak gebruik in de Verenigde Staten, terwijl de indeling van Strunz in Europa de meest gebruikte is. De 'International Mineralogical Association', die o.a. belast is om de naamgeving van de meer dan 4000 gekende mineralen te standaardiseren, hanteert de Nickel-Strunzclassificatie als internationale standaard.

• zie [Mindat:Dana Table] & [Mindat:Strunz Table]

Mineralen Classificatie naar Dana en Strunz:

1. Elementen, legeringen, etc
2. Sulfiden, Arseniden, etc
3. Halogeniden
4. Oxiden en Hydroxiden
5. Carbonaten, Nitraten, Boraten
6. Sulfaten, Chromaten, Molybdaten, Wolframaten
7. Fosfaten, Arsenaten, Vanadaten
8. Silicaten
   1. Nesosilicaten
   2. Sorosilicaten
   3. Cyclosilicaten
   4. Inosilicaten
   5. Phyllosilicaten
   6. Tectosilicaten
9. Organische verbindingen

Bovenstaande links verwijzen naar MOORER, W.R., De Systematiek van Mineralen, artikelenreeks verschenen in Gea Magazine; het orgaan van de Stichting Geologische Activiteiten in Nederland

Dana's 'System of Mineralogy' omhelst als werk drie grote delen. In de inleiding behandelt Dana de verschillende hulpwetenschappen en technieken van de mineralogische wetenschap zoals de kristallografie, het bepalen van de fysische en chemische eigenschappen van mineralen, de naamgeving van mineralen en een uitgebreide bibliografie. Het hoofdbestanddeel van het werk bestaat uit de beschrijvende mineralogie waarin ruim 800 mineralen worden ingedeeld volgens onderstaande algemene chemische classificatie. Ieder besproken mineraal krijgt in de tekst een randnummer toegedeeld, waarna volgende informatie wordt weergegeven;

• Nomenclatuur; naamgeving en eerste beschrijvingen van het mineraal.
• Kristallografie; het kristalsysteem waartoe het mineraal behoort en de vormen waarin het voorkomt.
• Fysische kenmerken van het mineraal als splijting, breuk, hardheid, soortelijk gewicht, glans, kleur en streek.
• Chemische samenstelling (formule) en gekende chemische analyses van het mineraal.
• Pyrognostiscs; de reactie van het mineraal op de blaaspijp en andere vormen van verhitting, het smeltpunt van het mineraal en de oplosbaarheid ervan in vloeistoffen.
• Voorkomen van het mineraal in het milieu, begeleidende mineralen en gekende vindplaatsen. 

Oorspronkelijke indeling van de mineralen naar hun chemische samenstelling volgens Dana

Het boek sluit af met een appendix over de koolwaterstoffen (olie, steenkool), een 'Catalogue of American localities of minerals' met een opsomming van vindplaatsen in de Verenigde Staten en een index op mineraalsoorten.

Het werk is beschikbaar als e-book in de uitgebreide [Dana-Collectie op Internet Archive]:

The System of Mineralogy of James Dwight Dana (1837-1868): Descriptive Mineralogy, Sixth Edition of 1899 (Print:1904) by Edward Salisbury Dana - 102 Mb Facsimile weergave; 1287 blz.

• https://archive.org/details/systemmineralog00danagoog

Manual of mineralogy, including observations on mines, rocks, reduction of ores, and the applications of the science to the arts, with 260 illustrations, designed for the use of schools and colleges;
Second Edition of 1857 (Druk:1871) - 20 Mb Facsimile weergave; 460 blz.

• https://archive.org/details/ajp6841.0001.001.umich.edu

Manual of mineralogy and lithology, containing the elements of the science of minerals and rocks. For the use of the practical mineralogist and geologist, and for instruction in schools and colleges;
Third Edition of 1878 (Druk:1886) - 54 Mb Facsimile weergave; 500 blz.

• https://archive.org/details/mineralogylitho00danarich

zie ook:

• De Geschiedenis Der Systematische Mineralogie